Yusuf Dursun - Ufkumuzhaber

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ٓي اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

“Orucun farz kılındığı ramazan ayı, insanlara hidâyet rehberi olup onlara doğru yolu gösteren ve hakkı bâtıldan ayırıcı en açık delilleri ihtiva eden, Kur’an’ın indirildiği aydır. İşte bu sebeple içinizden ramazan ayına erişen orucunu tutsun. Ancak hasta veya yolcu olup da oruç tutamayan kimse, tutamadığı oruçları başka günlerde tutsun. Allah sizin için kolaylık diler, zorluk dilemez. Bütün bunlar sayıyı tamamlamanız, size doğru yolu gösterdiği için Allah’ın yüceliğini tanımanız ve O’na şükretmeniz içindir.”  2/185

“Rabbinin sana verdiği nimeti de an (onu şükürle yad et) : “Andolsun, eğer şükrederseniz elbette size nimetimi artırırım. Eğer nankörlük ederseniz hiç şüphesiz azabım çok şiddetlidir.”  14/7

“Şüphe yok ki biz insana doğru yolu (Hidayeti) gösterdik kendi özgür iradesi ile dilerse şükreder dilerse inkara yönelerek nankörlük eder.” 76/3

“ Andolsun ki, sizi yeryüzüne  yerleştirdik, ve orayı sizin için yaşanır hale getirdik, maişetinizi te’min etmeniz için birçok vasıtalar yarattık siz ise pek az şükrediyorsunuz.”  7/10 - 55/10

Seleflerimiz bize hep şunu hatırlatır: Ramazan muhasebe ayıdır. Muhasebe sağlıklı bir tefekkür ile mümkün olabilecek düşünsel bir aktivitedir. Hayatının muhasebesini yapmayan bir insan iflasın kapılarını açmış, elindeki imkanların heba olmasına zemin hazırlamış demektir. Esasında şükür bu muhasebenin felsefesini oluşturan hayati bir eylemdir. Bu nedenle şükür kavramı Kur’an’ın altmış dokuz âyetinde, yetmiş dört defa geçmektedir. Neml Sûresi’nde Hz. Süleyman’ın dilinden, “Şükreden ancak kendi iyiliği için şükretmiş olur; nankörlük eden de bilsin ki rabbimin hiçbir şeye ihtiyacı yoktur, O büyük kerem sahibidir” 27/40  buyurulmaktadır. “Andolsun, biz Lokmân’a “Allah’a şükret” diye hikmet verdik. Kim şükrederse ancak kendisi için şükretmiş olur. Kim de nankörlük ederse, bilsin ki Allah her bakımdan sınırsız zengindir, övülmeye lâyıktır.”  31/12

Bütün bu ayetler şükür eyleminin Rabbinin nimetlerine karşılık bir teşekkür ifadesi olmakla beraber Neml ve Lokman  surelerindeki ayetlerde ifade edildiği gibi insanın aslında kendi lehine kendi yararına bir karşılık olduğuna vurgu yapılır. Rabbimizin bize hidayet yolunu göstermesi, namaz, oruç ve diğer ibadi eylemlerin bu yolda yürümenin vasıtaları olarak önümüze koyması O’nun bize olan merhametinin bir sonucudur.

Rabb Taalâ yeryüzünde yaşamanın bütün koşullarının kendisi tarafından insanın hizmetine sunulduğunu zikreder. Karada ve denizde, gökte ve yerde ne varsa güneş, ay, yıldızlar, yağan yağmur, rüzgarın esmesi, gece ve gündüzün yaratılması, çeşit çeşit bitkiler, ağaçlar, çeşitli tat ve renklerde meyvelerin yaratılması, bütün bu nimetlerin karşılıksız olarak sadece insana verilen değer ve onun ihtiyaçlarının giderilmesi için yaratılmış olması insana  olan merhametindendir.  

İnsanın bütün bu ilahi rahmete karşı yapacağı teşekkür ve rabbine olan teveccüh, ona şükür olarak ifade edilebilir. Bu insanın diğer yaratılmışlardan üstün olduğu olgunluğunu göstermesi bakımından önemlidir. Bu bir erdemlilik göstergesidir.  İnsan yeryüzünün halifesidir kendisine yakışanı yapması gerekir. Zira o ahsen-i taqwim olarak en güzel surette yaratılmıştır. Öyle amaçsız, sorumsuz, vurdum duymaz, hiçbir şeyi umursamayan, hani kapitalizmin doğurduğu zengin çocukları,  bir elleri yağda bir elleri balda, ancak hayata dair hiçbir düşünceleri ve felsefeleri olmayan, ne istifade ettikleri onca nimete, ne de çevrelerinde olup biten hadiselere karşı hiçbir duyarlılıkları olmayan özensiz, bilinçsiz, sorumsuz yaşayan bu tip insanlar gibi olmamalıdır.

İbadetler bunun için var; insanı insan olarak kimliklendiren, şahsiyetli kılan, fıtri onurunu ortaya çıkaran, Rabbi karşısında başı dik, alnı açık bir şekilde varlık gösteren bir konuma yükselten eylemin adıdır ibadet. Oruç bu yönüyle şükür ile ilişkisi olan, insanı eğiten pişirip olgunlaştıran bir ibadettir. Oruçla ilgili ayette Rabbimizin  hidayet yolunu göstermesi, hakkı batıldan, doğruyu yanlıştan ayıran bir kıstas olarak Kur’an’ı indirmiş olması oruç ibadetiyle ilgili birçok kolaylıklar sağlaması şükretmemiz için yeterli gerekçeler olarak vurgulanır. Binaenaleyh muhasebemizi doğru yapmak, hayatımızın akışının doğru yönde ilerlemesini sağlayacaktır. Muhasebe hayatı doğru kurgulamanın temel felsefesidir. Bu yönüyle değerlendirildiğinde ramazan ayı ve oruç madem muhasebe ayı olarak ifade ediliyor o halde muhasebenin de doğru temeller üzerinde yapılması gerekir.  Selam ve dua ile