Geçen haftaki yazımda Kur’ân-ı Kerîm’de “Allah şunları sever” – “Allah şunları sevmez” şeklinde bazı ifade kalıplarının geçtiğini belirtmiş, Allah’ın sevdiklerini bildiren ayetleri sunmuştum.

Bu yazımda da Allah’ın sevmediklerini açıklayan ayetleri paylaşacağım sizlerle.

Tabii ki Kur’an’da kötüler ve kötülükler hakkındaki ayetler bunlardan ibaret değildir. Ama yine de Kur’an’ın bunları “Allah’ın sevmediği” kişiler ve kötülükler olarak anması son derece önemlidir. Özellikle de bu 23 ayette belirtilen 13 kötülükten 12’sinin ahlak konusunda olması, ahlâkî olmayan bir dindarlık anlayışını Allah’ın reddettiğini açıkça göstermektedir.

***

Kur’an’a göre Allah kimleri sevmez?

1- “Allah aşırıları / meşruiyet sınırını aşanları sevmez.” Bu ifade kalıbı 3 ayette geçer (Bakara 2/190, Mâide 5/87, A‘râf 7/55).

2- “Allah, bozgunculuğu/yıkıcılığı (fesâd) sevmez.” Bağlamları farklı 3 ayette geçer (Bakara 2/205, Mâide 5/64, Kasas 28/77). Bunların sonuncusunda, zenginliğine şımarıp Hz. Musa’ya karşı çıkarak bozgunculuk yapan Karun’a halkının şöyle dediği anlatılır:

“Allah’ın sana verdiğinden ahiret yurdunu kazanmaya çalış; dünyadan nasibini de unutma! Allah’ın sana ihsan ettiği gibi, sen de insanlara ihsanda bulun / iyilik et. Yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaya çalışma! Şüphesiz Allah bozguncuları sevmez.”

3- “Allah tefecilikten gelen malları bereketsiz yapar, muhtaçlara yardım edilen malların ise bereketini artırır. Allah hiçbir nankörü, günahlara boğulmuşu sevmez.” (Bakara 2/276)

4- “Allah zalimleri sevmez.” Bu prensip de 3 ayette ifade edilmiştir (Âlü İmrân 3/57, 140; Şûrâ 42/40).

Bu ayetlerin sonuncusunda “Bir kötülüğe karşılık vermek ona denk bir kötülük (olabilir). Onun için kim bağışlar, arayı düzeltirse onun mükâfatını Allah verecektir. Kuşkusuz ki O, zalimleri sevmez.” buyrulur.

5- “Allah kendini beğenip övünenleri sevmez.” Bu ifade de 3 ayette geçer (Nisâ 4/36; Lokman 31/18; Hadîd 57/23).

Bu ayetlerin ilkinde şöyle denilmektedir: “Allah’a kulluk edin ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak (bir yoruma göre başka dinden olan) komşuya, yakın arkadaşa (bir yoruma göre eşinize), yolculara, iş gördürdüklerinize iyi davranın. Allah kendini beğenip övünenleri sevmez.”

6- “Kuşkusuz Allah onların saklı tuttuklarını da açığa vurduklarını da bilmektedir. O, büyüklük taslayanları sevmez.” (Nahl 16/23)

7- “Eğer bir topluluğun (yapılan antlaşmayı bozup) ihanet edeceğinden korkarsan, sen de aynı şekilde antlaşmayı sona erdirdiğini onlara bildir. Allah ahdini bozanları sevmez.” (Enfâl 8/58)

8- “(Yaptıkları kötülüklerle) kendilerine ihanet edenleri savunma! Allah günaha boğulmuş, ihanetçi birini sevmez.” (Nisâ 4/107)

9- “Muhakkak ki Allah hiçbir ihanetçiyi, nankörü sevmez.” (Hac 22/38)

10- “Allah, haksızlığa uğrayanın dışında, bir kötülüğün açıkça konuşulmasını sevmez.” (Nisâ 4/148)

11- “Allah müsrifleri sevmez.” 2 ayette geçer (En’âm 6/141; A‘râf 7/31).

12- “Allah (zenginliğine, makamına) şımaranları sevmez.” (Kasas 28/76)

Bu ayette Yüce Allah’ın şöyle buyurduğu aktarılır: “Karun Musa’nın kavmindendi. O, gücüne dayanarak onlara haksızlık etmekteydi. Biz ona öyle hazineler vermiştik ki sadece anahtarlarını güçlü kuvvetli bir ekip bile zor taşırdı. Halkı ona şöyle demişti: Sakın şımarma! Bil ki Allah şımaranları sevmez.”

13- “Allah inkârcıları sevmez.” 2 ayette geçer (Âlü İmrân 3/32; Rûm 30/45).

***

Bu 23 ayette Allah’ın sevmediği 13 karakter, dolayısıyla 13 kötülük zikredilmiş olup, bunlardan inkârcılık dışındaki bütün kötülükler ahlak alanına girer.

Kur’an’dan özetleyerek verdiğimiz bu örnekler bile onda ahlâkî davranışların ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Buna rağmen sonraki ulemanın – birkaç isim dışında – ahlak alanını ihmal etmeleri, hâlâ yaşadığımız sorunların başlıca nedenlerinden biridir.

Geçmişte ve günümüzde ahlakı böylesine dışlayan bir “ilim” ve “din” anlayışının sebepleri ve bu arızalı ilim ve din telakkisinin Müslüman toplumlarda ürettiği olumsuz sonuçlar üzerinde mutlaka bilimsel çalışmalar yapılmalıdır.