Declan Walsh / New York Times

Kentin ayakta kalan son hastanesi 30’dan fazla kez bombalandı. Her gün sayıları 30 ila 40'ı bulan ağır derecede yetersiz beslenmiş çocuk yardım arıyor. Onlara verilebilecek tek şey ise hayvan yemi.

Dr. Omar Selik, bir video görüşmesinde kamerasını eğerek öğününü gösterirken “Biz bile hayvan yemi yiyoruz. İneklere, develere ve eşeklere verilen yemden başka hiçbir şey yok” ifadelerini kullandı.

El Faşir, Sudan’ın acımasız iç savaşının en kötü muharebe alanı. Batı Darfur bölgesindeki kent yaklaşık 18 aydır paramiliter güçler tarafından kuşatma altında ve açlığa zorlanıyor. Savaşçılar kentin etrafına 32 kilometrelik bir toprak duvar ördü.

Bu durum, bölge halkını korkunç bir ikilemle baş başa bırakıyor. Kalırlarsa bombalanma ya da açlıktan ölme riski var. Kaçarlarsa öldürülme, soyulma ya da cinsel saldırıya uğrama ihtimali.

“İnsanlar bizi unutmuş gibi görünüyor” diyen Selik konuşurken gözyaşlarını tutamadı ve şöyle devam etti: “Tanrım, bu çok acı verici bir hikâye”

Sudan'daki savaş nasıl başladı?

Sudan’daki savaş iki yılı aşkın bir süre önce, ordu ile paramiliter rakibi Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında çatışmalar başlayınca patlak verdi. Afrika’nın üçüncü büyük ülkesini kasıp kavuran savaş, 12 milyon insanı evinden etti, on binlerce kişinin ölümüne yol açtı ve büyük bir kıtlık başlattı. Yardım kuruluşları bunu dünyanın en büyük insani krizi olarak tanımlıyor.

Mart ayında RSF başkent Hartum’dan çıkarıldıktan sonra grup, Darfur’u ele geçirmeye odaklandı. El Faşir, yollarında kalan son şehir.

Nisan ayından bu yana El Faşir’den 500 binden fazla kişi kaçtı. RSF, kentin 11 km güneyindeki kıtlık vurmuş Zamzam kampında 300 ila 1500 kişiyi katlederek Birleşmiş Milletler’in savaşın en kötü katliamlarından biri olarak tanımladığı olaya imza attı.

Bir ay sonra RSF, Yale Halk Sağlığı Okulu tarafından yayınlanan uydu görüntülerine göre kentin etrafını devasa bir setle çevirmeye başladı. 27 Ağustos’ta bu yapının genişletilmesine devam ediliyordu.

Yaklaşık 260 bin kişi, sıkılaşan kuşatmanın içinde mahsur kaldı. Kentte bir kilo makarna 73 dolara satılıyor. Normal fiyatın 10 katı. Şehirde kalan az sayıdaki yardım çalışanından Taha Khater, yönettiği Acil Müdahale Odaları grubunun son iki haftada 14 çocuğun yetersiz beslenme nedeniyle öldüğünü kaydettiğini söyledi. Kolera da bir başka tehdit ve salgın hızla yayılıyor.

Bir yıldan fazladır El Faşir’e giremeyen BM gıda konvoyları şehre yaklaşırken insansız hava araçlarıyla saldırıya uğradı. Haziran ayında 15 kamyonluk bir konvoya yapılan saldırıda 5 yardım çalışanı öldü; geçen ayki bir saldırıda ise 3 kamyon imha edildi ve kalanları geri dönmek zorunda kaldı. Saldırıların hangi tarafça yapıldığı belirsiz.

Şehirden geceleri duvarı aşarak kaçmaya çalışan genç erkekler, savaşçılar tarafından idam ediliyor.

Uluslararası yardım grupları, 40 kilometre batıdaki küçük kasaba Tawila’da yardım sağlıyor. Ancak oraya ulaşmak çok tehlikeli. Bölge savaşçılarla dolu; sivilleri soyuyor ya da haraç alıyorlar. Yol kenarları alelacele kazılmış mezarlar ve terk edilmiş cesetlerle dolu.

Tawila’daki Sınır Tanımayan Doktorlar hastanesinin başkanı Sylvain Penicaud “Cesetler orada bırakılıyor” dedi.

Tecavüz tehdidi büyüyor

Tecavüz çok yaygın. Hastane her hafta yaklaşık 40 tecavüz mağdurunu tedavi ediyor. Ancak Penicaud’ya göre “bu sayı gerçeğin çok altında”

Sudan ordusu da savaş suçlarıyla suçlanıyor. El Faşir yakınlarındaki kalabalık pazarlara yapılan hava saldırılarında yüzlerce kişi öldü. Ocak ayında ABD, ordu lideri General Abdulfettah el-Burhan’a kimyasal silah kullanımı iddiasıyla yaptırım uyguladı.

Ancak yalnızca RSF soykırımla suçlandı. Birleşmiş Milletler araştırmacıları bu ay, El Faşir’deki uzun suç listelerinin insanlığa karşı suç oluşturduğunu belirledi. RSF sözcüsü ise soruları yanıtsız bıraktı.

Sudan savaşına dış müdahaleler kuşatmayı ağırlaştırdı. New York Times’ın bildirdiğine göre Birleşik Arap Emirlikleri, RSF’ye silah, insansız hava aracı ve tıbbi destek sağladı. Bu ay Sudan hükümeti, BAE’yi RSF yanında savaşması için Çöl Kurtları adlı Kolombiyalı paralı askerleri kiralamakla suçlayan bir dosyayı BM Güvenlik Konseyi’ne sundu.

Dosyada pasaport kopyaları, kontratlar ve 170 kişilik paralı asker listesi yer aldı. Kısa süre önce El Faşir’de çekildiği iddia edilen Kolombiyalı savaşçılara ait video ve fotoğraflar yayıldı. New York Times videonun mekânını doğruladı ancak savaşçıların kimliklerini doğrulayamadı.

BAE her iki tarafı da desteklediği iddialarını reddetti ve Sudan hükümetinin dosyasını uydurma olarak niteledi.

Şehirde ayakta tek hastane kaldı

Hastaneler çatışmanın başlıca hedefi. Savaş öncesinde El Faşir’de 200’e yakın sağlık tesisi vardı, şimdi sadece biri ayakta: Al Saudi Hastanesi. Burada bir avuç doktor bombalara, açlığa ve ilaç yokluğuna rağmen direniyor.

Savaş boyunca 30’dan fazla saldırıya maruz kalan hastane, en ağır darbeyi ocak ayında aldı. RSF’ye ait bir drone, kalabalık bir servise füze attı; 70 hasta ve personel öldü.

Şimdi doktorlar bombardıman sırasında siperlerde saklanıyor. Yetersiz beslenen hastalar hayvan yemiyle ayakta tutuluyor. Sadece ismini veren Dr. Suleman, ölüm tehditleri aldığı için tam adını açıklamıyor.

Hayvan yemi, yerel adıyla ambaz, umutsuzca kullanılan bir çözüm. Ancak özellikle yağmur mevsiminde mantar bulaşmasına yatkın. Son haftalarda en az 18 kişi ambaz tükettikten sonra öldü.

Suleman “Başka hiçbir seçenek yok” diyerek çaresizliklerini dile getirdi.

© 2025 The New York Times Company

Oksijen