Bu yıl dünya genelinde sıcak hava dalgaları birçok ülkede rekorları altüst etti. Haziran ayında milyonlarca Amerikalı 40 dereceyi aşan sıcaklıklarda kavrulurken, temmuz başında Avrupa “yılın bu dönemine göre olağanüstü” olarak nitelendirilen bir sıcak hava dalgasının etkisine girdi. Peki sıcak hava dalgaları neden daha da kötüleşiyor?

Dünya genelinde sellerden kuraklığa kadar birçok aşırı hava olayı iklim değişikliğiyle ilişkilendiriliyor. Ancak bu değişimin en belirgin etkisi, sıcaklıkların olağan dışı seviyelere ulaşması.

Dünya Hava Olayları Atıf Grubu’na (WWA) göre, mart ayında Orta Asya’da yaşanan sıcak hava dalgası normalden 4 derece daha sıcaktı.

Bilim insanları, fosil yakıtların (kömür, petrol ve gaz) neden olduğu sera gazlarının atmosfere salınmasının önümüzdeki yıllarda küresel sıcaklıkları “bilinmeyen sınırlara” taşıyabileceği uyarısında bulunuyor.

Okyanuslar ısınıyor, sınırlarına ulaşıyor

Atmosfere salınan fazla enerjinin yaklaşık yüzde 90’ı bugüne kadar okyanuslar tarafından emildi.

Bu durum kara sıcaklıklarının daha da artmasını bir süreliğine yavaşlatsa da, artık okyanus yüzey sıcaklıkları tarihin en yüksek seviyesine ulaşmış durumda.

Bilim insanları, denizlerin bu ısıyı emme kapasitesinin sonuna gelmiş olabileceğinden endişe ediyor. Bu da daha fazla ısının atmosferde kalması anlamına geliyor.

Sıcaklık sadece rahatsızlık değil, ölümcül bir tehdit

Görüntülerde insanlar plajda ya da süs havuzlarında serinlemeye çalışıyor olabilir ama aşırı sıcaklar ölümcül sonuçlar doğurabiliyor.

NASA’ya göre, aşırı sıcaklığa bağlı stres seviyesi son 40 yılda iki katına çıktı.

Özellikle nemli bölgelerde sıcaklık ve nemin birleşerek “yaş termometre sıcaklığı”nı 35 derece üzerine çıkardığı durumlarda, insan bedeni artık yeterince ısı atamıyor. Böyle koşullarda klima, vantilatör veya başka soğutma araçlarına hızlı erişim olmazsa ölüm riski artıyor.

Avrupa’da binlerce kişi hayatını kaybetti

İngiltere'deki Imperial College London ve Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’na göre, haziran-temmuz arasında yaşanan sıcak hava dalgasında yalnızca 12 Avrupa şehrinde yaklaşık 2.300 kişi hayatını kaybetti.

Avrupa genelinde ise 2022’de sıcaklık kaynaklı ölümlerin 61 bini bulduğu bildirildi. 2021’de ABD'nin Washington eyaletinde ve Kanada’da benzeri görülmemiş bir sıcak hava dalgası yüzlerce can aldı.

Ekonomik ve çevresel etkiler

Aşırı sıcaklıklar yalnızca sağlığı değil ekonomiyi ve doğayı da tehdit ediyor.

Kuraklık, su sıkıntısı, orman yangınları ve biyolojik çeşitlilik kaybı bu durumun başlıca sonuçları arasında. Özellikle açık alanda çalışanlar için iş yapmak giderek daha da zorlaşıyor.

Isı dalgalarına karşı alınabilecek önlemler

Uzmanlar, sıcak hava dalgalarının ciddiyetine dikkat çekmek için bu dalgalara da kasırga ve fırtınalar gibi isim verilmesini öneriyor. Ancak Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü, bu fikrin “ısı dalgalarının kasırgalar gibi izlenebilir olmaması” nedeniyle uygun olmadığını savunuyor.

Sıcak hava dalgalarına karşı etkili bir mücadele için şu önlemler öneriliyor:

Düşük karbon salımı yapan soğutma yöntemlerine geçilmesi (örneğin güneş ve rüzgar enerjili sistemler),

Çalışma ve okul saatlerinin serin saatlere kaydırılması,

Dış ortamda çalışanlara daha fazla mola ve su sağlanması,

Ev, okul ve işyerlerinin beyaz çatı gibi düşük maliyetli yöntemlerle serinletilmesi.

Bilim insanlarına göre, bu önlemler sıcak hava dalgalarının etkilerini azaltmak için artık hayati önem taşıyor.