Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Roboski köyünde, 28 Aralık 2011 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait savaş uçaklarının düzenlediği hava bombardımanı sonucu 17’si çocuk olmak üzere 34 sivil hayatını kaybetti. Roboski Katliamı’nın üzerinden 14 yıl geçmesine rağmen, olayla ilgili olarak bugüne kadar herhangi bir sorumlu tespit edilmedi ve yargı önüne çıkarılmadı.

Ne oldu?

28 Aralık 2011 gecesi Roboski’deki sınır hattında yaşananlar, saat 21.20 sularında başladı. Bölgedeki sakinlik, savaş uçaklarının sesiyle bozuldu. Dört adet F-16 savaş uçağı, Irak sınırına yakın bir noktada bulunan sivil bir grubu bombaladı. İlk bombardımanın ardından aynı bölge üç kez daha hava saldırısına uğradı.

Bombardıman sonucunda 34 kişi yaşamını yitirdi. Hayatını kaybedenlerin 17’sinin çocuk olduğu belirlendi. Ölenler, Irak Kürdistan Bölgesi’nden getirdikleri mazot ve çeşitli gıda ürünlerini katırlarla taşıyarak sınırı geçmeye çalışıyordu. Saldırıdan yalnızca Servet Encü sağ kurtuldu.

Adli ve idari süreç

Olayın ardından başlatılan soruşturmalar yıllar boyunca sonuçsuz kaldı. Mağdur ailelerin Türkiye’de açtığı davalardan herhangi bir sonuç çıkmadı. Konu daha sonra uluslararası yargı mercilerine taşındı.

Roboski Katliamı ile ilgili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de bir araştırma süreci yürütüldü. Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde kurulan Uludere Alt Komisyonu, yaklaşık 15 ay süren çalışmalarını Mart 2013’te tamamladı. Komisyon tarafından hazırlanan 84 sayfalık raporda, yalnızca insansız hava aracı (İHA) görüntülerine dayanarak kesin kimlik tespiti yapılmasının mümkün olmadığı belirtildi. Raporda ayrıca, olayın kasıtlı olarak gerçekleştirildiğine dair herhangi bir bulguya ulaşılamadığı ifade edildi.

Bunun yanı sıra İçişleri Bakanlığı müfettişleri de olayla ilgili incelemelerde bulunarak bir rapor hazırladı. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Haziran 2013’te “görevsizlik” kararı vererek dosyayı askeri savcılığa gönderdi. Askeri savcılık ise Ocak 2014’te, olayda şüpheli olarak adı geçen 5 asker hakkında, verilen emrin yerine getirildiği ve görev sırasında kaçınılmaz bir hatanın meydana geldiği gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.

Hayatını kaybedenlerin yakınları, yürütülen soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin sonuçlarından memnun olmadıklarını çeşitli açıklamalarla dile getirdi.

Anayasa Mahkemesi ve AİHM süreci

Soruşturmaların sonuçsuz kalmasının ardından mağdur yakınları Temmuz 2014’te Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu. AYM, Şubat 2016’da, başvuruda bulunan 53 avukattan üçünün vekâletnamesinin dosyada bulunmadığı ve eksik evrakların belirtilen süreden iki gün sonra tamamlandığı gerekçesiyle başvuruyu kabul etmedi.

Bunun üzerine, hayatını kaybeden 34 kişinin 281 yakını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. AİHM, Mayıs 2018’de iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle başvuruyu reddetti.

Hayatını kaybedenler

Katliamda yaşamını yitirenler arasında çocuklar, öğrenciler, aile geçimini sağlayan yetişkinler ve evlilik hazırlığı yapan gençler bulunuyordu. Hayatını kaybedenlerin büyük bölümü ekonomik nedenlerle sınır hattına gitmişti. Karker Encü, Seyithan Encü, Nadir Alma, Mehmet Ali Tosun, Şervan Encü, Nevzat Encü, Osman Kaplan, Özcan Uysal, Selim Encü, Vedat Encü, Muhammet Encü, Mahsum Encü, Bilal Encü, Erkan Encü, Hüsnü Encü, Savaş Encü, Cihan Encü, Cemal Encü, Serhat Encü, Hamza Encü, Celal Encü, Şerafettin Encü, Selam Encü, Bedran Encü, Fadıl Encü, Hüseyin Encü, Aslan Encü, Şıvan Encü, Orhan Encü, Zeydan Encü, Salih Encü, Yüksel Ürek, Adem Ant ve Salih Ürek olayda yaşamını yitirdi.

Siyasilerden açıklamalar

Roboski Katliamı’nın 14’üncü yıl dönümü nedeniyle siyasi parti liderleri de açıklamalarda bulundu.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Roboski’de 34 sivilin yaşamını yitirdiğini hatırlatarak, olayın Türkiye’nin yakın tarihindeki önemli vakalardan biri olduğunu belirtti. Özel, sorumluların ortaya çıkarılmadığını ifade ederek, mağdur ailelerin yanında olmaya devam edeceklerini ve adalet talebini sürdürdüklerini kaydetti. Özel şunları söyledi:

Şırnak, Uludere-Roboski’de 14 yıl önce bombalanarak öldürülen 34 sivil yurttaşımızı rahmetle anıyorum. Acının ve gözyaşının dili, dini, ırkı olmaz. Her acı hep birlikte Türkiye’nin acısıdır. Hüznümüz de sevincimiz de ortaktır. Hala sorumluları korunan bu katliam, Türkiye’nin yakın tarihinde bir utanç olarak duruyor. Biz mağdurların yanında olmaya devam edeceğiz. Bu ülkeye hep birlikte adaleti getireceğiz.

Emek Partisi (EMEP) Genel Başkanı Seyit Aslan da yaptığı açıklamada, katliamın üzerinden 14 yıl geçmesine rağmen hakikatin açığa çıkarılmadığını ve yargı sürecinin sonuçlanmadığını belirtti. Aslan, sorumluların yargılanması ve adaletin sağlanması gerektiğini vurguladı. Aslan açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

Roboski katliamı üzerinden tam 14 yıl geçti. 14 yıl önce bugün Roboski’de 19’u çocuk 34 kişi katledildi. Geçen 14 yıla rağmen hakikat açığa çıkmadı, sorumlular yargılanmadı, adalet sağlanmadı. Ailelerin, demokrasi güçlerinin, barıştan yana olanların kararlı mücadelesi görmezden gelindi, bastırılmaya çalışıldı. Kürt sorununda kalıcı çözüm ve kalıcı barışın tesis edilmesi için hakikat açığa çıkarılmalı, failler yargılanmalı, yaralar onarılmalıdır. Adalet istemeye, barış demeye, eşit hak talebinde bulunmaya ve tüm bunların mücadelesini vermeye devam edeceğiz. Katliamlar ülkesi olmamak için sorumlular hesap verene kadar adalet talep etmeye devam edeceğiz.

ANKA, Independent Türkçe