Küresel ölçekteki dengesizlik herkes için tedirgin edici boyutlarda. Yeni bir düzenin oluştuğu konusunda ortak bir kanaat var. Ancak bu düzenin gerçek anlamda kuralları olacağını öngörmek hiç kolay değil. Herkesi tedirgin eden de burası aslında.
Türkiye, tarihsel tecrübesi ve hafızasıyla böyle zamanlarda erken refleks verme özelliğine sahip. Nitekim Ankara’nın Donald Trump’ın ikinci kez seçileceğine dair bir öngörüyle hareket ettiğini; ayrıca Ekim 2024 itibarıyla kamuoyuna yansıyan hamlelerle yaklaşan “kasırga”ya hazırlandığını söyleyebiliriz.
İÇ SİYASETTEKİ GERGİNLİK
Bugün siyasetin iç gündemi hareketli ve gergin. Bu tabloya bakarak yakın geleceğin belirsiz olduğunu varsayanlar var. 19 Mart tarihinde başlayan İstanbul Büyükşehir merkezli operasyon ve soruşturmaların giderek genişlemesi, CHP içindeki tartışmaların kurultay sorunuyla birlikte giderek derinleşmesi bu yaklaşımları besleyen ana nedenler.
Fakat diğer yandan Türkiye’nin yeni küresel ve bölgesel dinamiklerle birlikte gelişen başka gündemleri var. Bunlar geleceğe dair umut verici olduğu kadar, dönüştürücü gücü yüksek başlıklar. Türkiye’nin Suriye’deki rolü ve etkinliği bölgesel anlamda yükselişin en önemli örneklerinden. İstanbul’un dünyanın en kritik çatışma alanlarına dair bir diplomatik merkez ve arabuluculuk üssü haline gelmesi, sıradan bir ev sahipliğinin hayli ötesine geçmiş durumda.
AK PARTİ’NİN TECRÜBESİ
Bugünlere nasıl geldiğimizin hikayesini hatırlamakta yarar var. AK Parti, geçmişindeki kodların kendisine sağladığı hafızayla gerek bölgeye, gerekse İslam Dünyasına yönelik hayli dinamik bir ilgi gösterdi. Kendi tezleriyle uygun olarak bu ilgiyi, Batı’yla ilişkilerini geliştirerek, AB üyeliğini sahici bir hedefe dönüştürerek devam ettirdi. Pek çok bakımdan bulunduğu bölgenin yakından takip ettiği bir model oldu.
Aradan geçen 23 yıl içinde pek çok önemli gelişme oldu. İnişli çıkışlı grafiğine rağmen Türkiye, bugün de bölgesinin en büyük gücü. Sözünün kudreti var, tezlerinin karşılığı yüksek. Denge kurucu ve inşa edici tarafıyla öne çıkıyor. Suriye örneğinde olduğu gibi küresel dinamiklerin ittifak noktası haline geliyor.
TERÖRSÜZ TÜRKİYE’Yİ ANLAMAK
Terörsüz Türkiye başlığı altında devam eden sürecin de benzer bir okumayla ele alınması mümkün. Ortaya çıkan yeni düzen ya da düzensizliğin etkilerinden korunmak ve kendisine yönelik tehditleri bir bakıma avantaja çevirmek için yapılan bir hamle bu.
Sağından solundan çekiştirmek, ortaya çıkan günlük demeçler üzerinden bütüne dair değerlendirme yapmak doğru bir yaklaşım değil. Bu sürecin zorlukları başından itibaren biliniyor. Eski deyimle hasım olan da çok, hısım olan da. Ancak kafanızı kaldırıp coğrafyaya baktığınızda yapılan hamlenin ne denli anlamlı ve hayati olduğunu görebiliyorsunuz.
Hızlı bir geçiş olacak ama, ülke içindeki hiçbir tartışmanın bu büyük resimden bağımsız olduğunu düşünmüyorum. CHP içindeki tartışmaların, Türkiye’nin asıl gündemini ele alacak bir değişime evrilmesi hayli sancılı bir süreç. İBB operasyonuyla başlayan süreci kendi ana gündemi haline getirmiş olması siyaseten anlaşılabilir olsa da; CHP’nin ülkenin asıl gündeminin dışına savrulduğu gerçeğini değiştirmiyor.
KUZEYDEN GÜNEYE ETKİNLİK
Bugün İstanbul’da yine tüm dünyanın yakından izleyeceği bir Rusya-Ukrayna buluşması var. İki gün öncesine kadar Ukrayna’nın köşeye sıkışmış hali, Rusya’ya yönelik “örümcek ağı” operasyonlarının ardından bambaşka bir zemine taşınmış görünüyor.
Türkiye’nin Suriye’deki varlığı, pek çok dinamiğin ve özetle bu ülkeye verdiği emeğin sonucu. Bu etkinliğin başta ABD olmak üzere kabul görmesi ise sağladığı nüfuzun büyük ölçüde alternatifsiz olması. Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye, taraflardan birisine yönelik uluslararası yaptırımları kabullenmezken, bir diğerine destek vermekten de çekinmedi. Kuzeyinden güneyine sağladığı bu derinliğin, ancak bu dinamikleri doğru okuyan güçlü bir liderlikle yönetilebilmesi mümkün. Bugün Ankara’nın en büyük avantajı böyle bir liderliğe sahip olması.
Dolayısıyla geleceğe bakmak isteyen herkesin ve esasen siyasetin bakması gereken asıl nokta burası.