1. HABERLER

  2. KURDİSTAN

  3. Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti 76 yaşında
Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti 76 yaşında

Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti 76 yaşında

A+A-

Bugün Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 76. yıl dönümü. Bugün 1946 yılında Doğu Kürdistan'ın Mahabad kenditinde Qazî Mihemed tarafından kurulan ve 1947 yılından yıkılan Mahabad Kürt Cumhuriyetinin kuruluşunun 76’ncı yıl dönümü.

Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti, 22 Ocak 1946’da Qazî Mihemed tarafından Çarçira Meydanı’nda ilan edilmişti. 11 aylık kısa bir zamana rağmen Mahabad Kürd Cumhuriyeti, Kürdistan tarihinde önemli bir kesiti oluşturuyor.

Kürdistan Cumhuriyeti, Çarçıra Meydanı’nda Kürdistan’ın dört parçasından da temsilciler hazır bulunduğu bir anda ilan edildi.

1942 yılında Komala Jiawavewey Kûrdistan (Kürdistan'ın Dirilişi) kurulur. Komala, Doğu Kürdistan dışında Güney Kürdistan'da Musul, Kerkük, Erbil, Süleymaniye, Rewanduz ve Şaqlawa'da da faaliyet yürütmeye başlar.

Komala 1945 yılında Mahabad bölgesinde kendini resmen ilan eder. Mehabad bölgesinin sevilen kişiliklerinden Qazi (Kadı)Muhammed, Komala'nın üyeliğine kabul edilir. Süreç içerisinde, Qazi Muhamed, Komala'nın liderliğine seçilir. Qazi Muhammed, ilerleyen dönemlerde Kürdistan Demokrat Partisini(KDP) kurar.

Mahabad Kürdistant Cumhuriyeti kuruldu

Kasım 1945'te Sovyetlerin teşvik ve desteğiyle İran'da önce Azarbaycan Hükümeti kuruldu. Çok geçmeden, 22 Ocak 1946'da Mahabad'da Çarçira Meydanı'nda Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti'nin kuruluşu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği garantörlüğünde ilan edildi. On üç üyeli Bakanlar Kurulu oluşturulur. Qazi Mihamed Cumhurbaşkanı seçilir.  Kürdistan Parlamentosu'nda ise 30 milletvekili seçilir. 

Başbakanlığa, Hacî Babe Şêx, Savunma Bakanı ve Ordu Başkomutanlığına Qazî Mihemed Husên Xanî Sêyfî Qazî, İçişleri Bakanlığına ise Mihemed Emîn Muînî, Ekonomi Bakanı Ehmed Îlahî Wezîrî, İletişim Bakanı Kerîm Ehmediyan, Tarım Bakanı Menaf Kerîmî, Enfermasyon Bakanı Sidîq Heyderî, Çalışma Bakanı Xelîl Xusrewî, Ticaret Bakanı Hacî Mistefa Dawûdî, Kültür Bakanı Mehmûd Welîzade, Sağlık Bakanı Seyîd Mihemed Eyûbiyan, Devlet Bakanı Ebdulrehman Îlxanîzade, Adalet Bakanı Mela Husên Mecdî seçildi.

Mela Mistefa Barzani Genelkurmay Başkanı seçilir. 

Kürtçe'yi devletin resmi dili, "Ey Raqib”i Kürdistan Marşı ve Kürdistan'ın bayrağı belirlendş. Bayrağın şekli üstte kırmızı, ortada beyaz, altta yeşil şeritler üzerinde yirmibir ışını bulunan sarı bir güneş yerleştirilmişti.

Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin başkenti Mahabad olarak belirlendi. 

Kürdistan Milli Meclisi, eğitim alanında iyileştirme kararı aldı ve genel ve zorunlu ilk öğretimi tesis eden yasalar çıkardı. Fakir ailelerin çocuklarına para yardımı, giyecek ve ders kitapları verildi. Kültürel çalışmaların önemini vurgulayan Meclis, ilk olarak iki Kürt şairin, Hejar ile Hêmin'in şiir kitaplarını devlet matbaasında bastırdı. Kısa bir süre içerisinde Kürt okulları kuruldu ve Kürtçe eğitime başlandı. Hawar ve Hilale adıyla iki yeni dergi yayınlandı.

Sovyetler Birliği 9 Mayıs'ta İran topraklarından çekilince 17 Aralık'ta Şah rejiminin ordusu Mehabad’ı işgal ederek, Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti'ni yıktı. 31 Mart 1947'de Cumhurbaşkanı Qazi Mihamed, Başbakan Hecî Baba Şex ve   Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Qadi Cumhuriyetinin ilan edildiği Çarçira Meydanı'nda asılarak idam edildi.

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.