1. YAZARLAR

  2. Zeki Savaş

  3. Kadir Gecesine Dair
Zeki Savaş

Zeki Savaş

Yazarın Tüm Yazıları >

Kadir Gecesine Dair

A+A-

     Bakara suresinin 185. ayeti, Kur'an'ın Ramazan ayında indirildiğini, inzal edildiğini, Kadir suresi de Kur'an'ın kadir gecesi inzal edildiğini sarahaten beyan etmektedir. Dolayısıyla bu iki ayetin anlam bütünlüğü, kadir gecesinin ramazan ayında olduğunu hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ifade etmektedir.

     "Şüphesiz biz onu kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sana bildiren nedir? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Melekler ve Ruh, onda Rabbinin izniyle her bir iş için inerler. Fecrin çıkışına kadar bir esenliktir(selamdır) o." (Kadr:1-5)

     Kadir suresinin birinci ayetinde Kur'an'ın ismi açık olarak geçmiyor. Açık isim yerine 'o' zamiri kullanılıyor. " Şüphesiz biz onu kadir gecesinde indirdik" Açık isim yerine mübhem olan zamirin kullanılması, Kur'an'ın azamet ve ehemmiyetine işarettir. Hakeza Allah u Teala'nın Kur'an'ın inzalini kendisine nisbet etmesi ve 'biz' çoğul zamirini kullanması da öyle. İnsanların kaderlerinin tayin edildiği gecede indirilmesi de yine Kur'an'ın insanların kaderlerinin belirlenmesindeki önemine ve rolüne işaret etmektedir.

     Kadir gecesi ne demek ve neden kadir gecesi diye isimlendirilmiş o gece?

     O gecenin bu şekilde isimlendirilmesinin nedeni, bütün beşerin bir yıllık mukadderatının o gecede belirlenmesindendir. Duhan suresinin 3 ve 4. ayetleri bu manayı işaret etmektedir: "Gerçekten biz onu mübarek bir gecede indirdik, gerçekten biz uyarıp korkutanlarız. Her hikmetli iş o mübarek gecede ayrıt edilir."

     Kur'an, kadir gecesinin ramazan ayının hangi gecesi olduğuna dair bir beyanda bulunmamıştır. Hadisler de ramazan ayının hangi gecesinin kadir gecesi olduğunu sarahaten tayin etmemiştir. Bu yüzden kesin bir bilgi olmamakla beraber bazı rivayetlere binaen 19,21,23,25,27 ve 29. gecelerden birinin olabileceğine kuvvetle ihtimal verilmiştir. Bu gecelerden de özellikle 21. gecesini Şia ve 27. gecesini Ehl-i Sünnet kadir gecesi olarak anmaktadır. Elbette Şia 19,21 ve 23. gecelerini yani üç geceyi kadir geceleri olarak ihya etmektedir ama ağırlık verdikleri gece 21. gecedir.

     Cevaplanması gereken iki konu:

     Birincisi: B'isetin, Hz. Muhammed'e vahyin ilk inişinin Recep ayında olduğu, ilk inen ayetlerin Halak suresinin ilk ayetlerinin olduğu ve Kur'an'ın tedricen indirilişinin 23 yıl sürdüğü tarihi gerçeği ile Kur'an'ın ramazan ayında ve kadir gecesinde indirildiğini bildiren ayetler arasındaki anlam uyumunu nasıl sağlayacağız?

     Bu sorunun cevabını Kur'an'da geçen 'inzal' ve 'tenzil' kavramlarının anlamlarında bulabiliriz. Tenzil, tedrici inişi ifade etmektedir. 23 yıl boyunca inen vahiy tenzildir. İnzal, tedrici anlamı içerdiği gibi bir defada tümden indirilişi de ifade etmektedir. Kadir suresinde geçen inzaldir. Kur'an'ın kadir gecesinde bir defada Beyt'ül Mamur'e ya da Lavh-i Mahfuz'dan dördüncü semaya indirildiğini ifade etmektedir.Kur'an'ın inzali ramazan ayında ve kadir gecesinde, tenzilinin başlaması ise recep ayında olmuştur.

     İkincisi: Kur'an'ın indirildiği geceye mi kadir gecesi deniyor? Kur'an'ın inzalinden önce kadir gecesi yok muydu?

     Rivayetler, kadir gecesinin Müslümanlara bir nimet olarak verildiği, Kur'an'ın inzaliyle başladığını, önceki ümmetlerde olmadığını ifade etmektedir.

     "Şüphesiz biz onu kadir gecesinde indirdik" ayeti, bu gecenin önceden de var olduğuna işaret etmektedir. Ayet, Kur'an'ın inzal edildiği geceyi kadir gecesi olarak isimlendirmiyor, o isimde var olan gecede indirildiğini ifade ediyor. Dolaysıyla kadir gecesinin Kur'an'ın inzaliyle başladığı anlamını bu ayetten çıkarmak neredeyse imkansızdır.

     "Melekler ve Ruh, onda Rabbinin izniyle her bir iş için inerler." Ayetinde geçen 'tenezzelü' fiili muzari fiil olduğu için istimrarı ifade etmektedir. Dolaysıyla kadir gecesinin önceki ümmetler zamanında olmadığını söylemek, bu istimrara aykırı düşmektedir.

     Kadir gecesinin anlamı, yaşayan insanların bir yıllık mukadderatının belirlendiği gece ise, insanoğlunun yaşamı Hz. Muhammed ile değil, Hz. Adem ile başlamıştır. Hz. Adem'den bu yana kadir gecesi var demektir. Kur'an'ın da bu gecede inzal edilmesi, bu gecenin önem ve ehemmiyetini daha bir arttırmıştır.

     Ayetin açık anlamı ve kadir gecesinin manası, bu gecenin sadece Müslümanlara özel olduğu ve önceki ümmetlerde olmadığı yönündeki hadislerin metin olarak ayet ve kadir gecesinin anlamıyla çeliştiği için güvenilir olmadığı ve bu hadislere istinad edilemeyeceği kanaatindeyim.

     "Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır" ayeti, bu gecenin değerini rakamsal mukayeseyle ifade ediyor. Rakamlar, usulen gerçek sayıları belirlemek için kullanılır. Bazen de teksire, çokluğa işaret eder. Ancak rakamın çokluğa işaret ettiğini gösteren karineler varsa, bu ikinci anlam kabul edilir; karine yoksa, birinci anlam doğru kabul edilir.

     Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğunu ifade eden bu ayetteki bin sayısının kesrete/çokluğa işaret ettiğini söyleyenler de var; gerçek sayıyı ifade ettiğini söyleyenler de. Eğer ayetteki rakam, gerçek sayıyı ifade ediyorsa, kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. Bu da 83 yıla tekabül etmektedir. Yani seksen üç yıl kadar değerlidir. Bu bir ömür demektir. Bu gecedeki ibadetlerin, namazların, duaların, yalvarışların, yakarışların, raz u niyazların değerinin 83 yıllık bir ömürde yapılanlara eş değer olduğu anlamına gelmektedir. Eğer ayetteki bin rakamı, çokluğu ifade ediyorsa, yine kadir gecesinin diğer gecelerle kıyaslanmayacak kadar hayırlı olduğu anlamına gelmektedir.

     Kadir gecesi, Allah u Teala'nın kullarına kısa sürede, bir gecede büyük bir mesafe kat edebilmeleri, kısa bir zamanda büyük hayırlar elde edebilmeleri, kısa ömürlerinde kaybettikleri fırsatları telafi edebilmeleri, kaderlerinin hayır yönünde değişmesi için fırsat yakalamaları için verdiği bir imkan, bir kredi, bir altın fırsattır.

     İnsanlar doğaları gereği bir günde, bir gecede zengin olmak, köşeyi dönmek isterler. Kadir gecesi, müminlerin bir gecede günahlarından arınma, bağışlanma, büyük sevablar elde etmeleri için onlara tanınmış ilahi bir imkandır. Elbette bu gecede arınmaya muvaffak olmuş müminlerin onu korumayı bilmeleri de önemlidir. Bir gecede kazandıklarını Allah korusun o gecenin sabahında kaybetme riski de vardır. Bir ormanı bir kibrit çöpünün yok ettiği gibi, büyük sevabları da bir günah yakıp yok edebilir. Tevbe, istiğfar, ibadet ve kullukta istimrar ve istikrar asıldır.

     Allah u Tebareke ve Teala bu mübarek gün ve gecelerde bütün müminlere kadir gecesini ihya etmelerini, arınmalarını, yenilenmelerini, uyanmalarını, kulluk bilincinde istimrar ve istikrar sahibi olmaların nasib etsin.


 

Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.